بازاریابی شبکه ای

توسط بهروز مهندس زاده / 23 اردیبهشت 91

از صدور مجوز فعالیت برای شرکتهای نتورک مارکتینگ یا بازاریابی شبکه ای، مدتی می گذرد اما آنچه درباره این شرکتها و کلاً صنعت بازاریابی شبکه ای همچنان بدون بررسی باقی مانده است، سبک کار کردن است که این شرکتهای دارای مجوز را به سمت شیوه ی شرکتهای هرمی سوق می دهد. اینکه نتورک طوری کار می شود که راه به سمت هرمی شدن سیستم کج شده و پتانسیل واقعی صنعت MLM بالفعل نمی گردد.

در تعریف بازاریابی شبکه (نتورک مارکتینگ) داریم: فروش کالا یا خدمات مصرفی از طریق شبکه مصرف کنندگان. خب چیزی که مشخص هست این است که فروش در نتورک مارکتینگ بر پایه ی تجربه شخصی استفاده از محصولات شرکت انجام می گیرد و تا اینجا نمی توان خرده ای بر کسی گرفت اما مسأله و در واقع مشکل اینجاست که در این شبکه مصرف کنندگان، فروشی صورت نمیگیرد و همه یا بهتر است بگویم اکثریت قریب به اتفاق افرادی که محصولی خریداری میکنند، در واقع به دنبال کسب درآمد و ورود به طرح پاداش شرکت است که خرید انجام داده اند. این روال به عنوان سیستم آموزشی توسعه می یابد و هر کس برای ورود به طرح درآمدزایی شرکت، مبادرت به خرید محصول یا بسته ای از محصولات می کند و چیزی به نام فروش واقعی کاملاً از میان برداشته می شود.

تمام شرکتهای بازاریابی شبکه ای دارای مجوز، هرمی می شوند!

ایرادی به خود این روش نمیتوان گرفت مگر در یک حالت: با این سبک کار کردن، وقتی به مرحله ای برسیم که دیگر افراد جدیدی تمایل به عضویت در شبکه نداشته باشند، عضوگیری ها متوقف شده و در نتیجه درآمد بلاک می شود. مگر در صورتی که محصول مصرفی واقعی از طرف شرکت ارائه شود که حداقل در زمان نوشتن این متن چنین نبود و نه کسی نیاز دارد هر ماه یک دستبند جدید بخرد و مصرف کند (چون این دستبندها حداقل ۵ سال عمر دارند) و نه کسی نیاز به خرید چندین کارتن دستمال کاغذی و … دارد و یا اینکه هیچکس هرماه یک گردنبند طلا جدید نمیخرد تا بتواند برای دریافت پورسانت واجد شرایط شود. پس میبینیم که با توقف عضوگیری، فروش هم قطع شده و این یعنی طرح یک طرح هرمی است!

دقت کردید: تمام شرکتهای دارای مجوز بازاریابی شبکه ای، به یکباره هرمی می شوند! مشکل کجاست؟ همه محصول دارند و محصولات هم با قیمت واقعی ارائه می شوند … . مشکل در سبک کار کردن است. مشکل در کار کردن ایرانی است. نتورک مارکتینگ در ایران تعریف مناسبی ندارد و متأسفانه بر مبنای عضوگیری میچرخد و فروش به عنوان قلب تپنده این صنعت، فراموش شده است.

با این حساب نباید انتظار داشت بازاریابی شبکه ای یک بیزینس مادام العمر واقعی باشد بر خلاف آنچه که هست و دلیل آن هم صرفاً نوع سازمانی است که میسازیم. یک سازمان عضوگیری صرف. سازمانی که پایه های آن بر عضو گیری بنا شده است و مطمئناً این عضوگیری نمی تواند تضمین کننده فروش شرکت باشد چرا که زمانی می رسد که نیازی به اعضا جدید نخواهد بود.

اما اینکه چرا نوع محصولات تغییر نمیکند و اینکه چرا بالاسریها و استراتژیست های شرکتها (اگر چنین افرادی وجود داشته باشند) نسبت به تعیین استراتژی کار کردن اقدامی نمیکنند، برای من مبهم است. چرا یک شرکت که توانایی وارد کردن محصولات مصرفی واقعی را به پلن خود دارد، اقدامی در این راستا نمیکند و چرا افراد ابتدای طرح و استراتژیست های آن شرکت به آموزش روش درست کار کردن نمی پردازند، از مواردی است که ذهنیت من را نسبت به شرکتهای دارای مجوز بازاریابی شبکه ای در ایران در زمان نوشتن ایت متن، خراب میکند.

گاهی با خودم فکر میکنم دلیل حتماً این است که بالاسری ها سود خود را در فروش (در واقع خرید از سوی زیرمجموعه) یک دستبند ۳۰۰ هزار تومانی میبینند تا فروش (خرید و مصرف زیرمجموعه) یک محصول مثلاً ۴۰ هزار تومانی. مسلماً پورسانتی که به محصول اول تعلق میگیرد، به مراتب بیشتر از پورسانت مربوط به محصول دوم است. و نقطه مقابل این طرز فکرم، حضور استراتژیست های شرکتهاست که با ادامه روند فوق، حدس میزنم اصلاً وجود ندارند یا شاید آنها هم فقط به سود خودشان فکر میکنند و بقای سیستم و فروش دائمی، برای هیچ یک حائز اهمیت نیست.

هرچه هست، روشی که در حال حاضر در ایران استفاده می شود، یعنی عضو گیری و خرید از سوی فرد عضو شده، به هیچ وجه روش درستی نیست چرا که دقیقاً مصداق فعالیت هرمی به شمار می رود. فردی که عضو می شود، صرفاً به خاطر اینکه بتواند درآمد داشته باشد، خرید میکند و این اتفاق در ماه بعدی عضویت وی هم می افتد تا برای دریافت پورسانت واجد شرایط باشد. و البته مشکل بزرگ این است که این محصولات خریداری شده، واقعاً مصرفی نیستند و واقعاً کسی هرماه نیاز به یک گردنبند طلای جدید، یک کارتن دستمال کاغذی جدید، یک دستبند جدید و … ندارد.

مجوزها صادر شدند برای سر و سامان دادن به صنعت نتورک مارکتینگ در ایران اما فراموش کردند که این صنعت آموزش هم نیاز دارد و اولین آموزش و اولین شرط ارائه و توزیع محصولات مصرفی واقعی است. کاش در پروسه مجوز دادن، این مورد هم مورد بررسی قرار میگرفت.

باز هم ضعف تصمیمات مسئولین، اسباب خراب شدن وضعیت را فراهم کرد.

و درد بزرگ دیگر اینجاست که: وقتی کسی میخواهد سازمانی بسازد که در آن برای فروش هم برنامه ریزی می شود، یا با کمبود محصولات مواجه می شود یا با عقب افتادن ظاهری از بقیه (که خب ظاهر توی ایران از همه چیز مهمتر هست!!!)

وضعیت شرکتها و نحوه انتقال آموزشها از سوی آنها و از طرف دیگر عدم ارائه محصولات مصرفی، مسیر صنعت نتورک مارکتینگ یا بازاریابی شبکه ای در ایران را به شدت منحرف میکند.

* این مطلب از اینجا اخذ شده است