یادداشت

شرکتهای موسوم به هرمی، مشکلات متعددی داشته اند. برای نمونه خروج ارز از کشور، از دست رفتن سرمایه پایین ترین طبقه هرم، آموزش های نادرست، فساد اخلاقی و... بخشی از مشکلات چنین شرکتهایی بوده است. در آنچه که امروزه با بازاریابی شبکه ای مشهور است، برخی از این مشکلات حلّ شده است. برای مثال شما سرمایه گذاری نمیکنید، هیچ ارزی از کشور خازج نمی شود و... . اما برخی از مشکلات اساسی شرکتهای هرمی، در بازاریابی شبکه ای همچنان باقی است. مثلاً مشکل درآمد حاصل از افزایش واسطه ها(که آیت الله مکارم شیرازی در فتوای جدید خود در سال 93 صریحاً به آن اشاره کرده اند) در بازاریابی شبکه ای همچنان باقی است. آموزشهای مبتنی بر عرفانهای کاذب جهت جذب و حفظ اعضا(آموزشهایی از قبیل قانون جذب، پارادایم شیفت و...) یکی دیگر از مشکلاتی است که برای ما مسلمانان انحطاط اعتقادی و اخلاقی ایجاد خواهد کرد، میباشد.

نکته دیگری که معمولا از دید افراد پنهان باقی میماند، تغییر نوع سرمایه گذاری در این شرکتهاست. توضیح آنکه افرادی که به تازگی به عضویت در این شرکتها در میآیند، باید با تشکیل شبکه و خرید جنس، خود را به آن سود کلانی که وعده داده شده است برسانند. این فرایندی است که وقت و تلاش زیادی را بخ خود اختصا خواهد داد. بعلاوه شما گاهی باید چیزی را خریداری کنید که حقیقتاً نیازی به آن ندارید و فقط برای ثبت «فروش» آن را خریداری میکنید. پس هرچند شما سرمایه نقدی در این شرکتها نمیگذارید، عمل و وقت زیادی که شما در این شرکتها هزینه میکنید، آن سرمایه ایست که سود بالادستی های شرکت به آن وابسته است! آنها به اسم پورسانت و پاداش، از سرمایه عملی شما بهره میبرند، درحالی که شما از زحمت خود -تازمانی که به قله هرم نزدیک نشده اید- بهره نخواهید برد. و حتی بهره ای که آن زمان نصیب شما میگردد، حاصل زحمت تازه واردها خواهد بود. حال اگر شما قبل از رسیدن به آن سطح، به هر دلیل از شرکت انصراف دهید، سرمایه عملی و وقت شما به هدر رفته است و ضرر کرده اید. و اگر به قله هم برسید، درآمد شما حاصل از سرمایه گذاری عملی دیگران خواهد بود!

 

این مطالب ما را به این نتیجه میرساند که بازاریابی شبکه ای درواقع نقاب جدیدی است بر همان سیستم هرمی. و این در شرکتهای هرمی اساساً یک روش و متود است که به محض شناخته شدن توسط نهادها و افراد جامعه، خود را به شکلی تغییر دهند که لااقل تا مدتی برای نهادها و افراد، قابل شناسائی نباشند.

برای مثال، این شرکتها با اندک تغییری خود را چیزی غیر از شرکتهای هرمی معرفی میکنند، در حالی که اساس و ریشه آنها و روش کارشان دقیقاً عین شرکتهای هرمی میباشد. و جالب آن است که لیدرهای بزرگ شرکتهای هرمی سابق، اکنون لیدرهای بزرگ شرکتهای بازاریابی شبکه ای میباشند!

نکته دیگر، قید «شبکه ای» میباشد. در وهله اول و در معرفی این شرکتها، به شما فهمانده میشود که با توجه به پیشرفت تکنولوژی ما نیاز داریم که در عرصه شبکه جهانی اینترنت بازاریابی کنیم. این یعنی «شبکه ای»=«اینترنتی». اما به زودی سخن از شبکه انسانی(که نام دیگر هرم انسانی است) به میان می آید. و شما در عمل مشاهده میکنید که بازاریابی شما تقریباً هیچ ارتباطی به شبکه اینترنت ندارد. شما تنها خرید خود را از طریق اینترنت ثبت میکنید؛ که البته این کار میتواند توسط تلفن یا هرچیز دیگر نیز صورت گیرد. اما این که شما در عرصه اینترنت بازاریابی کنید، در این شرکتها کاملاً بی معناست و تقریباً به هیچ عنوان نمیتوان آنها را تجارت الکترونیک به حساب آورد. و این نشان میدهد که «بازاریابی شبکه ای» تنها یک تغییر نام و تعویض نقاب است. باز هم «شبکه» به معنای «هرم» است.